Trong nhiều năm qua, Trung Quốc đã liên tục gây tranh cãi vì những động thái xâm phạm lãnh thổ Việt Nam. Một trong số những bằng chứng vô lý được phía Đại lục đưa ra chính là đường lưỡi bò. Vậy đường lưỡi bò là gì? Hãy cùng BachkhoaWiki tìm hiểu kỹ hơn qua bài viết dưới đây nhé.
Theo như trên bản đồ, đường lưỡi bò được Trung Quốc nhận định là đường này xuất phát từ Vịnh Bắc Bộ của Việt Nam kéo dài xuống phía Nam, đi qua vùng biển hai quốc gia Malaysia và Philippin, kết thúc ở phía Đông Nam của Đài Loan.
Theo như quan điểm của họ, hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa hoàn toàn thuộc về lãnh thổ Trung Quốc, điều này trái với tất cả tài liệu sử sách ghi lại từ trước đến nay.
Trong Bản đồ khu vực hành chính của Trung Hoa dân quốc đã khẳng định đường lưỡi bò gồm có 11 đoạn không liền mạch bao trọn gần hết diện tích biển Đông. Tuy nhiên, vào năm 1949, chính quyền Trung Hoa dân quốc bị đánh bại và bản đồ có đường lưỡi bò 11 đoạn cũng bị lãng quên.
Nhiều năm sau đó, đường lưỡi bò 11 đoạn này lại 1 lần nữa được chính quyền Trung Quốc đào lại và dùng nó để làm tiền đề cho âm mưu xâm chiếm lãnh thổ Việt Nam.
Đường lưỡi bò còn có một cách gọi khác là cửu đoạn tuyến hay là đường chín đoạn, là đường ranh giới ở khu vực biển Đông có hình dạng giống lưỡi bò, xuất hiện trong bản đồ địa lý mà Trung Quốc đơn phương đăng tải vào năm 2009.
Việc Trung Quốc đăng tải hình ảnh bản đồ chứa đường lưỡi bò còn được xem như một lời tuyên bố về việc tranh chấp lãnh thổ Việt Nam. Điều này cũng được hiểu là Trung Quốc muốn khẳng định Hoàng Sa và Trường Sa là của Trung Quốc.
Không chỉ dừng lại ở việc hiên ngang khẳng định lãnh thổ mà quốc gia này còn đặt giàn khoan một cách phi pháp trên lãnh thổ Việt Nam trên biển Đông vào năm 2014.
Cho đến năm 2016, khi Trung Quốc thua Philippin trong vụ kiện đòi chủ quyền, đường lưỡi bò mới lắng xuống. Trọng tài Liên hiệp ước quốc tế tuyên phán Trung Quốc hoàn toàn vô lý khi đưa ra quan điểm về đường lưỡi bò.
Không chỉ ban hành bản đồ sai lệch mà chính quyền còn đưa hẳn vào sách vở để dạy học thậm chí họ còn dùng cả phim ảnh để tuyên truyền về đường chín đoạn.
Việt Nam đã rất nhiều lần tuyên bố chủ quyền với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa với cả thế giới cũng như khẳng định rằng phía Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử về chủ quyền của vùng biển và 2 quần đảo này.
Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về bảo vệ chủ quyền biển, đảo được thể hiện tập trung trong các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, nhất là Nghị quyết 03/NQ-TW ngày 6-5-1993 của Bộ Chính trị (Khóa VII), Chỉ thị 20-CT/TƯ ngày 22- 9-1997 của Bộ Chính trị (Khóa VIII), Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa X).
Theo đó, Đảng Cộng Sản Việt Nam đã khẳng định biển, đảo là bộ phận lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc, có vị trí đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp xây dựng, phát triển và bảo vệ đất nước. Bảo vệ chủ quyền biển, đảo là nhiệm vụ trọng yếu của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân.
Đối với các tranh chấp trên Biển Đông, chủ trương nhất quán của Việt Nam là các bên tôn trọng nguyên trạng, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết mâu thuẫn thông qua thương lượng hòa bình trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, phù hợp với luật pháp quốc tế.
Đặc biệt, dựa trên Công ước về Luật biển năm 1982 của Liên Hợp Quốc, Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), Đảng chủ trương tìm kiếm một giải pháp cơ bản và lâu dài, đáp ứng lợi ích chính đáng của các bên, tiến tới xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình, hợp tác và phát triển.
Từ khi Trung Hoa Dân Quốc công bố ranh giới chín đoạn vào năm 1947 cho tới nay, Trung Hoa Dân Quốc và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa cũng chưa bao giờ chính thức chứng minh được tính chân thật của đường chính đoạn.
Dù chưa hề được công nhận nhưng Trung Quốc đã có nhiều hành động thực tế bên trong ranh giới chín đoạn như khảo sát vùng bãi ngầm James sát bờ biển Malaysia (năm 1983), ký hợp đồng khảo sát vùng Tư Chính với Crestone (năm 1992), quy định là tất cả các bản đồ của Trung Quốc phải vẽ ranh giới chín đoạn (năm 2006).
Đã nhiều lần phía Trung Quốc đã đưa ra một số tư liệu lịch sử cho thấy từ lâu đường lưỡi bò đã thuộc về họ.
Tuy nhiên tất cả những tư liệu đó khó có thể biện minh được cho tính chất tùy tiện, thiếu hệ thống tọa độ cũng như khái niệm vùng nước lịch sử đã trở nên lỗi thời.
Tại cuộc Hội thảo lần thứ nhất về vấn đề tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông tổ chức tại Hà Nội tháng 3 năm 2009, sau khi phân tích kỹ những quan điểm của Trung quốc, ông Hoàng Việt thuộc Quỹ Nghiên cứu Biển Đông khẳng định đường lưỡi bò vi phạm Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982.
Chỉ một ngày sau khi Trung Quốc trình tấm bản đồ đường chín đoạn trên Biển Đông lên Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, ngày 7 tháng 5 năm 2009, Việt Nam, Malaysia và tiếp đó là Indonesia đã phản đối, bác bỏ.
Ngày 5 tháng 4 năm 2011, Philippines gửi thư ngoại giao lên Liên Hợp Quốc phản đối yêu sách đường chín đoạn của Trung Quốc ở Biển Đông, theo đó tuyên bố chủ quyền Biển Đông của Trung Quốc là không có căn cứ theo luật quốc tế.
Ngày 12 tháng 7 năm 2016, tại Tòa Trọng tài Thường trực Quốc tế (PCA) ở The Hague, Hà Lan, trong vụ kiện chủ quyền của Philippines, tổ trọng tài gồm 5 người đã chính thức tuyên bố bác bỏ đường chín đoạn của Trung Quốc.
Phán quyết của Tòa án Trọng tài thường trực quốc tế về đường lưỡi bò cho hay:
Theo phân tích của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ số 143 ra ngày 5 tháng 12 năm 2014 thì đường chín đoạn của Hoa lục là không hợp lệ theo công pháp quốc tế nên không có cơ sở pháp lý.
Thứ nhất, bản đồ công bố năm 1947 và bản đồ năm 2009 không ăn khớp với nhau vì bất nhất ở vị trí lằn ranh. Thậm chí vị trí lằn ranh trên những tấm bản đồ năm 1984 và 2013 cũng khác nhau, không đích xác là đâu là biên giới.
Thứ nhì, lằn ranh không lấy trung tuyến giữa hải đảo và đường cơ sở đất liền mà lại lấn vào vùng đất liền, trái với Công ước biển (tiếng Anh: Law of the Sea, LOS).
Cũng chiếu theo công pháp quốc tế, nếu thiết lập ranh giới quốc tế thì phải có đồng thuận song phương.
Vì vùng Biển Đông còn ở trong tình trạng tranh chấp nên không đạt chuẩn mực biên giới quốc tế.
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ khi đem đối chiếu tuyên bố đường chín đoạn của Trung Quốc và công pháp quốc tế đã kết luận rằng những yêu sách về chủ quyền của Bắc Kinh hoàn toàn không hội đủ điều kiện pháp lý quốc tế.
Nhắc đến câu hỏi tại sao bản đồ vẽ đường lưỡi bò được bán tràn lan trên thị trường quốc tế thì câu trả lời sẽ được tiết lộ sau đây.
Chắc hẳn chúng ta đều nhớ thời điểm đầu năm 2021, cộng đồng mạng tại Việt Nam đã sôi sục với những lời kêu gọi không mua sản phẩm của thương hiệu thời trang H&M.
Chuyện xuất phát từ việc mạng xã hội lan truyền thông tin H&M chấp nhận hình ảnh “đường lưỡi bò” hay “đường chín đoạn” – một tuyên bố chủ quyền phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông, xâm phạm chủ quyền Việt Nam.
Chưa dừng lại ở đó, cộng đồng mạng lan truyền tiếp những thông tin cho rằng không chỉ H&M, nhiều nhãn hàng thời trang khác cũng đăng tải bản đồ có “đường lưỡi bò”.
Hơn thế nữa, việc nhiều nghệ sĩ nổi tiếng của Trung Quốc đăng tải hoặc chia sẻ về đường lưỡi bò cũng là một phần khiến bản đồ tự phát của đại lục được biết đến rất nhiều.
Việc chính quyền Trung Quốc tuyên truyền đường lưỡi bò không đồng nghĩa với việc tất cả người dân Trung Quốc đều sẽ ủng hộ chính sách này. Hãy cùng xem người Trung Quốc nói gì về đường lưỡi bò nhé.
Bên cạnh một bộ phận người hùa theo những tuyên truyền, chỉ đạo của chính quyền Trung Hoa.
Một bộ phận người Trung Quốc có hiểu biết về lịch sử cũng như luật pháp quốc tế cũng đã lên tiếng phản đối việc chính quyền Trung Quốc lợi dụng đường lưỡi bò để âm mưu xâm chiếm lãnh thổ Việt Nam.
Một giáo sư Trung Quốc đã từng có một phát ngôn châm biếm: “Nếu bạn đề nghị một người Trung Quốc 50 tuổi vẽ bản đồ nước này, người đó sẽ vẽ bản đồ chỉ có Trung Quốc đại lục.
Nhưng nếu đề nghị như thế với một người Trung Quốc 25 tuổi, chắc chắn tấm bản đồ sẽ xuất hiện cả Biển Đông”.
Một chuyên gia bình luận quân sự Wu Ge ở Bắc Kinh thì chế giễu: “Nếu cứ làm theo kiểu này của Trung Quốc, khi Mỹ muốn Hawaii và Guam, rồi Anh và Pháp muốn nuốt trọn các lãnh thổ trên biển, họ chỉ cần trưng ra một tấm bản đồ thế giới.”
Ngoài ra, nghệ sĩ Trần Lương cũng là một người đi đầu trong việc yêu cầu Trung Quốc “cắt đường lưỡi bò” trên bản đồ được in trên các poster và tài liệu.
Điều khiến cả thế giới phải bất ngờ đó là khi chính quyền Trung Quốc đã nhiều lần đưa đường lưỡi bò vào trong phim ảnh và công chiếu một cách công khai.
Còn nhớ, vào tháng 10/2019, phim hoạt hình Everest – Người tuyết bé nhỏ (Abominable) buộc phải rút khỏi tất cả rạp chiếu Việt Nam sau khi bị tẩy chay về tấm bản đồ có đường lưỡi bò trong một cảnh phim.
Bộ phim Everest – Người tuyết bé nhỏ có lẽ là điển hình của việc Trung Quốc thâm ý đưa “đường lưỡi bò” vào trong sản phẩm nghệ thuật dành cho thiếu nhi.
Bộ phim cũng bị các quốc gia Đông Nam Á phản đối dữ dội: Philippines kêu gọi tẩy chay toàn cầu đối với hãng DreamWorks, Malaysia cấm phát hành bộ phim.
Ngoài ra, tháng 3/2018, bộ phim Điệp vụ Biển Đỏ cũng bị rút khỏi rạp Việt Nam do tranh cãi về vấn đề chủ quyền trên biển Đông trong hai phút cuối phim.
Xem thêm:
Trên đây là những chia sẻ của BachkhoaWiki xoay quanh câu hỏi đường lưỡi bò là gì? Nếu thấy hay thì đừng quên Like và Share để BachkhoaWiki có động lực mang đến cho bạn thêm nhiều kiến thức thú vị hơn nữa nhé.
