Alen là gì mà khiến nhiều người phải tìm kiếm và học hỏi đến thế? Nếu bạn còn nhiều điều chưa biết hay thắc mắc cần giải đáp về Alen thì cùng theo dõi ngay bài viết của BachkhoaWiki để tìm hiểu chi tiết Alen là gì nhé!
Alen (allele) là một khái niệm phổ biến dùng trong sinh học. Alen là các trạng thái biểu hiện khác nhau của cùng một Gen. Đôi khi Alen cũng được gọi là Gen bởi Alen cũng là một đoạn DNA mang chức năng di truyền nhất định. Alen do đột biến sinh ra.
Cặp Alen là hai Alen giống nhau hay khác nhau thuộc cùng 1 Gen, cùng nằm trên 1 cặp nhiễm sắc thể tương đồng ở sinh vật lưỡng bội. Cặp Alen tương ứng là 2 Alen khác nhau của cùng 1 Gen nằm ở vị trí tương ứng trên cặp nhiễm sắc thể tương đồng.
Nó quy định 1 cặp tính trạng tương phản hoặc nhiều cặp tính trạng không tương phản (Gen đa hiệu).
Một cặp Alen có Gen trội và Gen lặn:
Ví dụ 1: Một Gen luôn luôn có trình tự Nuclêôtit không đổi, giả sử Gen này quy định màu hoa đỏ nhưng lại bị đột biến dẫn tới thay đổi ở một số điểm. Tuy nhiên sau khi thay đổi nó vẫn quy định tính trạng giống như Gen ban đầu (tức là vẫn quy định hoa màu đỏ) thì Gen này được coi là có 2 Alen. Nói cách khác, 1 Gen có thể có nhiều Alen khác nhau miễn sao chúng quy định cùng 1 tính trạng là được.
Ví dụ 2: Nhóm máu ABO được kiểm soát bởi Gen ABO, Gen này có sáu Allel chung. Gần như mọi kiểu hình (Phenotype) của con người là một số tổ hợp của sáu Allel này.
Ví dụ 3: Giả sử Gen này qui định hoa hồng có màu vàng nhưng lại bị đột biến dẫn tới thay đổi ở một số điểm như rễ, thân, lá, cành,… Tuy nhiên sau một khoảng thời gian thay đổi nó vẫn quy định tính trạng giống như Gen ban đầu (tức là vẫn quy định hoa màu vàng) thì Gen này được coi là có hai Alen. Hay nói cách khác, 1 Gen có thể có nhiều Alen khác nhau miễn sao chúng quy định cùng 1 tính trạng là được.
Đa Alen là trạng thái có biểu hiện khác nhau của một dãy Alen, được xuất hiện do đột biến. Ở đây các đột biến có thể thuận hay nghịch. Ở cơ thể lưỡng bội, chỉ có hai Alen của một dãy, mỗi Alen đó có thể trội hoàn toàn hoặc không hoàn toàn với Alen kia. Nếu tác động của các đa về cơ bản giống nhau, không mang tính chất bậc thang tuần tự thì gọi là đa khác dãy.
Sự di truyền tính trạng chịu sự kiểm soát của các Alen trong dãy hoàn toàn tuân theo các định luật của Menđen. Việc tìm ra nhiều dãy đa Alen là bằng chứng cho bản chất phức tạp của Gen về chức năng, bản chất đó tồn tại một số Alen trội và lặn của cùng một Gen.
Hiện tượng đa Alen (hay còn gọi là Multiple Alenlism). Trên thực tế, mỗi một Gen không chỉ có hai Alen mà có thể có nhiều hơn hai Alen. Hiện tượng này được gọi là đa Alen. Các Alen là những trạng thái cấu trúc khác nhau của cùng một Gen phát sinh do đột biến gây ra.
Nhìn chung, nếu một Gen trên nhiễm sắc thể thường (Autosome) có n các Alen khác nhau thì trong quần thể có thể có n(n+1)/2 kiểu gen. Trong đó có n kiểu đồng hợp và n(n −1)/2 kiểu dị hợp. Đây chính là cơ sở của hiện tượng đa hình (Polymorphism) quan sát được trong các quần thể của tự nhiên.
Qua bài viết trên ắt hẳn bạn sẽ không còn băn khoăn những kiến thức xoay quanh về Alen là gì nữa phải không nào! Hãy học hỏi và vận dụng những kiến thức hữu ích trên khi cần thiết để nâng tầm vốn hiểu biết của bạn. Và đừng quên ủng hộ những bài viết tiếp theo của BachkhoaWiki.
